Dün gece
Tarlabaşı'nda bir trans kadının öldürüldüğünü öğrendik gazete ve internet
sayfalarından. Adını sayamayacağımız ve hasır altına sürülmüş nice trans kadın
cinayeti arasında medyaya düşenlerden biri oldu Çağla Joker'in ölümü.* Çağla
Joker'in trans bir birey olduğu ve seks işçiliği yaptığı için erkek elince
öldürülmesi gerçeğini; Sabah, Vatan, Hürriyet, Milliyet, Oda TV gibi gazete ve
internet sayfaları da haberleştirdi. Artık ana akım medyanın da trans
cinayetini haberleştirmesi, LGBTİ hareketinin verdiği mücadelenin bir sonucu
olsa da bu haberlerin aktarımı da bunu gündeme almaları kadar önemli.
Bu saydığım gazete ve internet sayfalarının bu konuya duruşu ortak ve maalesef gayet transfobik ve heteronormatif bir yerden geliyor.
Bir trans
cinayeti haberini “Travesti cinayeti” hatta “Beyoğlu'nda bir cinayet işlendi!”
diye vermek, trans kimliğini ve bir cinsiyet kimliği gerçeğini yok saymak
demektir; trans kadınlara erkek, polis ve devlet elince yapılan bu şiddeti
meşrulaştırmak ve haklı göstermekten öteye de gitmez. Trans kimliği, bir
kişinin hissettiği ve performe ettiği kimliğe sahip olması için illa tıbbi bir
operasyon geçirmesi gerekliliği gibi kalıplaşmış transfobik yargının
meşruluğuyla mücadele etmek üzere LGBTİ örgüt ve mücadelesinin gündemine
girmiştir. Bu haberi, kişiyi travesti; yaşanan cinayeti de “travesti cinayeti”
olarak gündeme taşımak bu mücadeleyi ve bu politik kimliği yok saymak demektir;
bu da medyanın, bu cinayeti işleyen erkekten, bu cinayete kılıf uyduran ve bunu
gerekçelendiren erkek tahakküm, transfobik ve heteronormatif zihniyetten farklı
bir yerde durmadığını; aksine transfobik ve erkek egemenliğine taraf bir duruş
sergilediğini görürüz.
Hürriyet'in yaptığı haber başlığı “Beyoğlu'ndaki cinayette bir kişi öldü” ise olayın politikliğini tamamen yadsıyan bir yerden gidiyor. Yani aslında erkek medya da bu trans cinayetini haberleştirirken olayın faili gibi trans bireylere olan nefretini kusmuş oluyor. Bu bir nefret cinayeti; çünkü içinde yaşadığımız ataerkil, transfobik/homofobik ve heteronormatif toplum, kadınları, transları, eşcinselleri “öteki” kılarak belirlediği normun dışında olduğunu atfettiği için kadınlara ve lgbti bireylere şiddet uygular ve öldürür. Medya buna taraf oldukça da bu cinayetler meşruluğunu korumaya devam eder. Trans kimliği, cinsiyet kimliklerini yok sayıp bunun üzerinden haber üretmesinin sonu, işte nefretin ve şiddetin bu şekilde devam etmesine ortam hazırlar.
Ve tabii ki
de bu “takma ad” saçmalığı... Yine bu saydığım gazete ve internet sayfalarının
tümü, Çağla Joker'in güya “gerçek kimliği”ni ifşa etmeyi sorumluluğu olarak
almış. Hem Çağla'nın hem de saldırıya uğrayan diğer trans kadınların, aileleri
tarafından verilen isimlerini açıklamaktan minnet duyar bir pozisyondalar. Bu
da aslında ikili cinsiyet sistemini meşrulaştıran ve bunun iktidarını sarsan
cinsiyet kimliklerini kabul etmeyerek bunlara karşı nefret söylemleri yayan
Türkiye medyasının gerçeğini gözler önüne seriyor. Bir kişinin kendi hissettiği
ve seçtiği kimliği yok sayıp bu kimlikle hayatını sürdürdüğü ve sırf bu sebeple
öldürüldüğü gerçeğini yadsımak, aslında eline silah ya da herhangi bir öldürücü
aleti alıp transları öldürmekten daha farklı bir yere gitmiyor; aksine bu
kırıma ve nefrete ortak koşmak demek oluyor. Trans kadınlar kimliklerinden
ötürü, erkek tahakkümün ve transfobinin tehlikesi altında yaşamlarını
sürdürüyorlar ama kuşkusuz seks işçiliği yapan trans kadınlar bunlar karşısında
daha savunmasız bir pozisyona getiriliyorlar. Çünkü sokakta çalışmak durumunda
kalan trans kadınlar, erkek müşterilerinin şiddetine maruz bırakılıyorlar. Ya
da transfobik ve erkek devletin, kentsel dönüşüm sebebiyle transları,
yaşadıkları yerden sürmesi de yine trans kadınları erkek ve transfobik şiddete
açık hale getiriyor. 90'lardan beri medyada seks işçiliği yapan trans
kadınların temsili ve Ülker sokağı gerçeğine baktığımızda, günümüz Türkiye
medyasının, 90'lardaki zihniyetinden çok da kopamadığına şahit oluyoruz. Hiçbir
şekilde erkek faili ya da LGBTİ aktivisti Ebru Kırancı'nın verdiği demeçte
belirttiği gibi, her gece kapılarına dayanmasına rağmen o olaya müdahale etmek
için hiçbir şey yapmayan polisi ifşa etmeye yönelik değil de öldürülen ve
saldırıya uğrayan trans kadınları teşhir etme üzerinden giden medya ve
habercilik anlayışı, hiçbir zaman bu nefret cinayetlerine ve şiddete dikkat
çekmede başarılı bir katkı sunmamış olacaklardır.
Son olarak Milliyet'in trans cinayetine yönelik gerçekleştirilen protesto haberinde geçen “Fuhuş” söylemi de yine sorunlu ve aynı zihniyetin bir ürünü tabii ki. Seks işçiliği yapan trans kadınların seks işçiliği konusundaki talepleri belli: “Herkesin istediği işi yapabildiği bir hayat garanti edilmeli, seks işçiliği bir iş kolu olarak kabul edilmeli, trans seks işçilerine güvenli alan açılmalı ve LGBT bireylerin istihdamıyla ilgili iyileştirici uygulamalar yapılmalıdır.” Bu talebin yazıldığı haberin başlığı: “Fuhuş ile ilgili mevzuatlar değiştirilmelidir”diye atıldığı anda, bu haber nezninde bu taleplerin hiçbir geçerliliği olmadığını anlamış oluruz. Çünkü bunun ismi fuhuş değil, seks işçiliğidir. Bunu fuhuş olarak lanse edip baskın yapan ya da seks işçiliği yapan kadınlara şiddet uygulayan devlet ve polisin kendisi zaten. Fakat seks işçiliği derken; gayet yasalarda geçmesi gereken, güvenliğinin devlet elince alınması gereken bir iş kolundan bahsediyoruz. Bknz. Kırmızı Şemsiye Seks İşçileri Sendikası. Durum böyle olunca da yine trans kadınları hedef alan bir düşünceden hareketle yapılan haber, bu protestoyu da aynı zihniyetle ele alıp değerlendirmiş olur.
Transgender Europe verilerine göre; 2013 yılında 238 trans birey öldürülmüş. Avrupa'da en çok trans cinayetinin işlendiği ülke olan Türkiye'de de 2013'te 5 trans birey öldürülmüş. Öldürülen trans kadınların % 75'inin seks işçisi olduğunu da gözönünde bulundurursak medyaya gerçekten bu konuda önemli görevler düşüyor. Manşete atılan her transfobik ve cinsiyetçi başlık, edilen kelam; bu nefret cinayetlerini teşvik etmeye yönelik bir adım oluyor.
*Bu akşam
saat 8'de, Taksim Galatasaray Lisesi'nin önünde anma ve bir basın açıklaması
yapılacak.
Alıntılanan haberlere göz atmak isterseniz:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder